Kerk aan de Nieuwe Zandweg (2)

Kerk aan de Nieuwe Zandweg (2)
Vanaf 1893 staat er een kerkgebouw aan de Nieuwe Zandweg. Het was niet het eerste onderkomen van de Gereformeerden in Linschoten. De periode tussen 1800 en 1900 was in ons land op kerkelijk gebied een roerige periode met afscheidingen binnen de Nederlands Hervormde kerk. Groepen gelovigen wilden los komen van deze kerk. Ook in onze omgeving heeft dat zijn sporen nagelaten. 
In 1834 woonde klompenmaker Johannes Gersie in het huis aan de Dorpstraat 16 (nu het winkeltje van Janneke Beumer- Hilgeman). Het verhaal gaat, dat in het koffiehuis in het achterste deel van dit pand onder zijn leiding voor het eerst Gereformeerden bij elkaar kwamen in ons dorp. Na de Doleantie in 1888 ontstond een groep gemeenteleden, die een tijdelijk onderdak had gevonden in de kelder van het Huis te Linschoten. 
Er bleef de wens een eigen pand te betrekken voor kerkdiensten. In 1888 werd daarom een vereniging opgericht om deze wens te kunnen realiseren. Aan de Nieuwe Zandweg, aan de rand van het oude dorp, werd grond gekocht en – na toestemming van de burgerlijke gemeente en zonder bezwaar van de Hervormde Kerk - het kleine kerkje gebouwd. Het was een sober kerkje, dat plaats bood aan 75 mensen.
Op 26 oktober 1893 is de eerste kerkdienst gehouden. Er was nog geen orgel in de kerk, dat kwam pas een jaar later na een gift van gemeentelid A. Kersbergen. Het was een kabinet-pijporgel, dat werd geplaatst op een balustrade. 
Het duurde tot 1901 voor er, samen met de gereformeerde kerk van Montfoort, een eigen predikant kon worden aangesteld. De kerkruimte had in het midden een gangpad, met aan weerszijden houten banken. De preekstoel stond recht tegenover de hoofdingang van de kerk. Achter de muur van de preekstoel was een kleine ruimte, waar de kerkenraad vergaderde, catechisatie werd gegeven en verenigingen bij elkaar kwamen. Oudere gemeenteleden zullen zich deze indeling nog wel herinneren.
Op bijgaande foto is het interieur van de kerk met de preekstoel goed te zien. De foto is genomen bij de huwelijksinzegening van Gert en Gerrie van Leeuwen door dominee Hagenaar op 7 november 1962.  
Het gebouw heeft in deze vorm dienst gedaan tot 1966. Het aantal inwoners van Linschoten groeide en het kerkgebouw werd te klein. In die tijd is overwogen om het gebouw af te breken en een geheel nieuwe kerk te bouwen. Gelukkig is dat eerste niet gebeurd. Sinds 2007 is het gebouw Gemeentemonument. Daarmee is een mooi stukje geschiedenis bewaard gebleven. Op Open Monumentendag is het pand met de nieuwe naam ‘Bij de Tol’ voor belangstellenden te bezichtigen.

Evert de Jong
terug